Bệnh run chân ở cua do vi khuẩn Rickettsia gây ra. Nó phân bố ở một số loài cua biển và ở cua nước ngọt. Tỷ lệ mắc bệnh và chết khá cao ở cua xanh, cua hoàng đế. Bệnh này còn chưa có nhiều báo cáo về kết quả phòng cũng như trị bệnh, có thể áp dụng biện pháp phòng tổng hợp. Bài viết sau sẽ giới thiệu đến bạn đọc về vi khuẩn Rickettsia. Bên cạnh đó nêu ra nguyên nhân, triệu chứng khi cua mắc bệnh này. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những thông tin chi tiết về bệnh run chân ở cua ngay sau đây.
Vi khuẩn Rickettsia và Clamydia
Rickettsia được Ricketts và Wilder phát hiện năm 1910. Rickettsia là những vi sinh vật có cấu trúc giống với tế bào vi khuẩn. Chúng là loài bắt buộc ký sinh trong nội bào, nên sự tồn tại của Rickettsia phụ thuộc vào sự tồn tại, phát triển và nhân rộng trong tế bào chất của nhân tế bào chủ.
Bởi vì điều đó, Rickettsia không thể sống trong môi trường dinh dưỡng nhân tạo và được nuôi cấy trong mô hoặc phôi (thông thường, phôi gà). Trước kia, Rickettsia đã được xếp vào giữa virus và vi khuẩn. Tuy nhiên không giống như Chlamydia, Mycoplasma và Ureaplasma, Rickettsia có nhân, tế bào chất và màng tế bào chất, có hai loại acid nucleic là DNA và RNA nhưng hệ thống enzym nghèo nàn, vì vậy không phát triển được ở môi trường dinh dưỡng nhân tạo.
Đặc điểm sinh học của Rickettsia
Rickettsia hình dạng thay đổi qua các giai đoạn phát triển: cầu khuẩn đứng riêng rẻ hoặc xếp từng đôi, trực khuẩn và hình sợi. Thường gặp nhất là hình trực khuẩn. Nhuộm Gram bắt màu Gram âm. Lúc nhuộm Giemsa hoặc Machiavello. Khi nhuộm Giemsa vi khuẩn bắt màu xanh, còn nhuộm Machiavello vi khuẩn bắt màu đỏ khá tương phản với màu xanh của tế bào vật chủ. Rickettsia có sức đề kháng yếu, chúng bị tiêu diệt nhanh chóng bởi sức nóng, độ ẩm và các chất hoá học.
- Rickettsia có thể quan sát ở kính hiển vi quang học.
- Rickettsiae có kích thước 0,3-0,5 μm x 0,8-2,0 μm. Hầu như tất cả rickettsiae có thể tái tạo chỉ trong các tế bào động vật.
- Rickettsia đã có một thời xem như liên hệ mật thiết với virus vì kích thước nhỏ bé và phát triển nội bào. Ngày nay Rickettsia được khẳng định là vi khuẩn vì:
- Rickettsia có tất cả đặc tính cấu tạo của vi khuẩn, đặc biệt là có vách tế bào điển hình.
- Có tất cả các enzyme cần thiết cho sự chuyển hóa.
- Chứa cả hai loại acid nucleic: DNA và RNA.
- Phân bào giống vi khuẩn.
- Sử dụng oxy và nhạy cảm với một số kháng sinh (chloramphenicol, tetracyclin) kháng sinh thế hệ mới dặc hiệu như Doxycylin, Oxytetacylin.
Nguyên nhân gây bệnh run chân ở cua
Giống Rickettsia gây bệnh run chân ở cua. Hình cầu, đường kính 0,22-0,35 àm, ký sinh nội bào. Giống Rickettsia ký sinh trong cơ và mô liên kết và xâm nhập đến các mô bằng các tế bào máu của cua. Ngoài ra một số trường còn tìm thấy thể virus và vi bào tử.
Triệu chứng của bệnh run chân do Rickettsia ở cua
Rickettsia ký sinh trong các mô liên kết của tim, chân bò và ruột, huyết tương. Làm cho cua kém ăn, hoạt động yếu. Bệnh nặng chân bò run, nên còn gọi là “bệnh run chân”
Bệnh run chân ở cua xuất hiện ở đâu và khi nào?
Bệnh phân bố ở một số loài cua biển và cua nước ngọt. Tỷ lệ chết khá cao ở cua xanh (Paralithodes platypus) (Johnson, 1984), cua hoàng đế (Lithodes aequispina) (Meyers và CTV, 1990) và cua- Carcinus mediterraneus (Bonami & Pappalardo, 1980). Cua nước ngọt (Eriocheir sinensis) ở một số tỉnh phía Nam Trung Quốc, tỷ lệ nhiễm bệnh trong các ao nuôi 34,3% và bệnh có thể gây chết từ 30-90% (theo Wen Wang, Zhifeng Gu, 2002). Bệnh xuất hiện vào mùa ấm, nhiệt độ từ 190- 280C. Ở Việt nam chưa đi sâu nghiên cứu bệnh Rickettsia trong cua.
