Bệnh dịch tả được đánh giá là một bệnh có độ lây lan mạnh, bệnh này xảy ra phổ biến ở các loài gia cầm như: vịt, ngan, thiên nga và ngỗng. Tại Việt Nam, bệnh dịch tả được phát hiện lần đầu tiên là ở vùng Đồng Bằng sông Hồng vào năm 1960. Từ đó cho đến nay, hàng năm các ổ dịch vẫn xảy ở nhiều khu vực, tỉnh, thành trong cả nước. Khi gia cầm mắc bệnh dịch tả sẽ có tình trạng xuất huyết, tổn thương ở thành mạch và các cơ quan lympho, thoái hoá nhu mô.
Bệnh dịch tả ở ngỗng và cách phòng, điều trị
Bệnh dịch tả trên ngỗng là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với tỷ lệ chết rất cao ở ngỗng, thậm chí ở vịt, ngan và thiên nga giai đoạn từ 1- 4 tuần tuổi rất thường xuyên xảy ra, một số ít gặp phải ở giai đoạn 3 tháng tuổi. Nguyên nhân chính là do virut Parvovirus gây ra. Bệnh được mang các tên khác nhau: cúm ngỗng, dịch tả ngỗng, viêm gan virus ngỗng, viêm ruột virus ngỗng, viêm thoái hóa cơ tim truyền nhiễm, viêm gan, thận tích nước ở ngỗng, bệnh Derzy…
Nguyên nhân gây ra bệnh dịch tả ở ngỗng
Bệnh dịch tả ngỗng do một loại Parvovirus thuộc nhóm Parvoviridae.
Loại gia cầm mắc bệnh
- Ngỗng, ngan, thiên nga và hoang cầm.
- Bệnh không có ở gà.
Tuổi gia cầm mắc bệnh
- Bệnh thường xảy ra ở ngỗng từ 1- 3 tháng tuổi.
- Nặng nhất ở ngỗng từ 1- 4 tuần tuổi.
Phương thức lây truyền
- Bệnh lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp: đường miệng và hô hấp (truyền ngang).
- Bệnh cũng truyền từ mẹ sang con (truyền dọc).
Triệu chứng của bệnh dịch tả ở ngỗng
Bệnh có 4 biểu hiện
Ở thể cấp tính
Ngỗng sốt cao, chán ăn, chậm chạp, mệt lả rồi chết trong thời gian từ 1- 5 ngày, tỷ lệ chết 100% ở ngỗng sơ sinh đến 7- 10 ngày tuổi.
Ở thể dưới cấp
- Sốt cao, khát nước, chán ăn, mệt, ủ rũ, ngại vận động.
- Chảy nước mũi, hay lắc đầu vảy mỏ, mí mắt đỏ và phù nề, đây là điểm khác biệt với bệnh thiếu vitamin A.
- Niêm mạc vùng dưới hầu họng được phủ một lớp màng giả dễ bóc, khi lột bỏ lớp màng giả này thấy rõ các điểm hoại tử sâu, đau.
- Ngỗng giảm hoặc bỏ ăn, nhưng tiêu chảy mạnh, phân màu xanh vàng hoặc xanh trắng vàng.
- Chúng gầy rộc và chết, tỷ lệ chết phụ thuộc vào tuổi ngỗng và bệnh thứ phát.
- Nếu ngỗng mới nở chúng chết 100% trong một tuần đầu.
- Nếu ngỗng 2- 3 tuần tỷ lệ chết khoảng 10%.
- Nếu trên 3- 4 tuần tuổi chúng bị bệnh nhưng tỷ lệ chết không đáng kể.
- Nếu bị bệnh thứ phát thì tỷ lệ chết sẽ phụ thuộc vào bản chất bệnh bội nhiễm.
Ở thể mãn tính
Đây là bệnh của những ngỗng có sức để kháng tốt hoặc còn sống sót từ 2 thể bệnh nêu trên với các triệu chứng tiếp theo:
- Bệnh kéo dài hàng tháng.
- Lông ở lưng và cổ bị rụng nhiều, rụng nhiều, để lại phần da đỏ để quan sát thấy.
- Thể đứng của ngỗng đặc biệt (Pinguaving).
- Ngỗng bệnh chết rải rác, tỷ lệ chết không đáng kể.
Ở thể mang trùng
Bệnh không có các dấu hiệu rõ ràng, chỉ mang trùng và trở thành nguồn bệnh nguy hiểm.
Dấu hiệu của bệnh bệnh dịch tả trên ngỗng
Ở thể cấp tính
- Cơ tim nhợt nhạt như thịt luộc.
- Tim to, đầu tù.
Ở thể dưới cấp
- Viêm màng tim từ viêm tiết dịch đến viêm tiết xơ.
- Viêm màng gan, gan sưng to và rắn chắc hơn bình thường và bị thoái hóa.
- Lách và tụy cũng sưng to.
- Phổi bị phù nề.
- Ruột bị viêm tiết dịch (cata).
- Dạ dày bị viêm loét có màng giả.
- Vùng hầu, họng đều bị viêm loét tạo màng giả.
- Đáng chú ý nhất là có xuất huyết điểm hoặc thành vệt ở cơ đùi, cơ ngực.
Ở thể mãn tính
- Vùng cổ và lưn bị trụi lông, để lộ ra các đám da đỏ tấy.
- Gan và lách sưng to.
- Xoang bụng chứa nhiều dịch thẩm xuất.
Hướng dẫn cách điều trị bệnh dịch tả ở ngỗng
Việc điều trị bệnh dịch tả cho ngỗng phải tiến hành song song 2 bước
Bước 1: Khi xảy ra bệnh thì việc điều trị là kém hiệu quả , do đó ta phải can thiệp ngay bằng vacxin dịch tả ngỗng, ngay vào ổ dịch. Những con ngỗng mắc bệnh nặng sẽ chết ( 20 – 50% ) , số còn lại trong đàn có khả năng tạo kháng thể và tồn tại.
Tiêm dưới da gáy cổ hoặc nách 3 liều vacxin cho 1 con ngỗng (3 liều vacxin pha vào 0,3ml nước cất).
Bước 2: Cho đàn ngỗng uống ngay một trong các toa thuốc sau:
Phác đồ 1: Cho 100kg ngỗng ăn
- T.Flox.C : 20g
- T.cúm gia súc: 20g
- Super- Vitamin :20g
- Bổ gan, TA. Sorbitol +B12: 40g
4 loại thuốc trên trộn đều với cám có rau xanh tươi thái nhỏ chia làm 5 lần cho ăn trong 1 ngày, liên tục trong 4 ngày.
Phác đồ 2:
- T.Colivit : 20g
- Anti- Gum: 20g
- Bổ gan, TA. Sorbitol +B12: 40g
Trộn đều với cám có rau xanh tươi thái nhỏ chia làm 5 lần cho ăn trong 1 ngày, liên tục trong 4 ngày. Đối với 100kg ngỗng.
Phác đồ 3:
- T.Avimycin : 20g
- T.Cúm gia súc: 20g
- Gluco.K.C.B2: 100g
Trộn đều với cám có rau xanh tươi thái nhỏ chia làm 5 lần cho ăn trong 1 ngày, liên tục trong 4 ngày. Đối với 100kg ngỗng.
Hướng dẫn cách phòng bệnh dịch tả ở ngỗng
Trước hết cần cách ly đàn ngỗng giống khỏi khu vực có các đàn vịt lớn hoặc đang có nguy cơ mắc bệnh. Chuồng trại cần được sát trùng và để trống chuồn trước khi nuôi ngỗng ít nhất 15 ngày.
- Chủ động tiêm phòng vacxin cho ngỗng lần 1 lúc ngỗng đạt 12- 15 ngày tuổi, lần hai sau đó 30 ngày. Nếu ngỗng được nuôi làm giống thì phải tiêm lần 3 trước khi đẻ 15- 20 ngày, Sau đó tiêm định kỳ 2 lần vào tháng 4 và tháng 10 hàng năm.
- Hạn chế chăn nuôi thả rông.
- Chủ động công tác vệ sinh chăn nuôi.
